Na lekcjach francuskiego najczęściej uczniowie odpowiadają na miliony pytań nauczyciela. Rzadko mają okazję do zadawania pytań. U mnie jest inaczej – każdą lekcję zaczynam od rozmowy, podczas której druga strona również ma możliwość pytania po francusku o co tylko chce. Uświadomiłam sobie jednak, że nie pisałam jeszcze o tym na blogu. Nadrabiam zatem tę zaległość – oto przed Tobą wpis zawierający zasady tworzenia pytań. Wbrew pozorom, wcale nie jest to trudne 🙂
Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, że są dwa rodzaje pytań: zamknięte i otwarte. Zaczniemy od tych pierwszych.
Zamknięte pytania po francusku
Jaki to typ pytań? To wszystkie te, na które możemy udzielić odpowiedzi TAK lub NIE. Ewentualnie NIE WIEM 😉
W języku francuskim stworzymy je na 3 sposoby.
Intonacja
Ten sposób jest najprostszy, dlatego od niego zaczynam. Wystarczy tak naprawdę odpowiednio wypowiedzieć zdanie twierdzące tak, aby powstało pytanie.
Spróbuj wykonać ćwiczenie – przeczytaj następne zdania z intonacją, na jaką wskazuje zastosowany znak interpunkcyjny na końcu:
Tu habites en France.
Tu habites en France ?
W drugim przykładzie intonacja powinna być tzw. rosnąca. Inne podobne pytania to np.: Tu aimes les livres ? Vous voulez partir en Espagne ? Ils doivent aller au stade.
Ten typ pytań jest najczęściej słyszany w mowie potocznej, zatem raczej nie polecam używać go w rozmowie z szefem 😉
Zwrot „est-ce que”
Drugi sposób jest niewiele trudniejszy. Gdy na początku powyższego przykładu dodasz „est-ce que”, powstanie Ci dokładnie to samo pytanie pod względem znaczenia. Oczywiście intonacja też powinna zostać zachowana taka, jak dla pytań, ale nie gra ona tu aż tak bardzo istotnej roli. Przeczytaj na głos poniższe pytania:
Est-ce que tu habites en France ? Est-ce que vous voulez partir en Espagne ? Est-ce qu’ils doivent aller au stade ?
Takie pytania po francusku zadamy w praktycznie każdej sytuacji – jest to tzw. registre standard, czyli język codzienny, standardowy.
Inwersja
Trzeci sposób polega na zmianie kolejności elementów zdania. Chodzi konkretnie o podmiot i orzeczenie. Jeśli zastosujemy inwersję, nie możemy już w takim pytaniu dodać zwrotu „est-ce que”. Przykłady: Habites-tu en France ? Voulez-vous partir en Espagne ? Doivent-ils aller au stade ?
Tak stworzone pytania należą do tzw. registre élevé lub inaczej soutenu. Czyli niekoniecznie do używania w towarzystwie najlepszych przyjaciół 😉
Otwarte pytania po francusku
Pytania otwarte to natomiast te, w odpowiedzi na które musimy podać konkretną informację. W tym przypadku również mamy X sposobów na ich stworzenie. Elementem wspólnym będzie jednak zawsze tzw. „słowo/wyrażenie pytające”.
Inwersja
Jak już widziałaś przed chwilą, ten zabieg to po prostu zamiana kolejności podmiotu i orzeczenia. W przypadku pytań otwartych jest to najbardziej naturalna konstrukcja, gdy słowo/wyrażenie pytające stoi na początku pytania. Przykłady: Pourquoi avez-vous fini ? Quand allez-vous partir ? Où est-il né ?
Zwrot „est-ce que”
Gdy w pytaniu otwartym chcemy dorzucić zwrot „est-ce que” musimy pamiętać, że tym razem nie będzie on stał na początku pytania, ale dopiero po słowie/zwrocie pytającym. Przykłady: Pourquoi est-ce que vous avez fini ? Quand est-ce que vous allez partir ? Où est-ce qu’il est né ?
Jak widzisz, tu też nie będzie wtedy inwersji.
Forme familière
Pytania otwarte są dosyć specyficzne – ich forma potoczna będzie miała słowo/wyrażenie pytające na końcu* i nie będzie w nich wtedy zwrotu „est-ce que”. Popatrz na przykłady: Vous allez partir quand ? Il est né où ?
Pewnie zauważyłaś, że pominęłam pytanie zaczynające się od „pourquoi” – faktycznie w tym przypadku raczej ciężko byłoby je umieścić na końcu pytania 😉 Ewentualnie powstaną wtedy dwa pytania: Avez-vous fini ? Pourquoi ?
„Słowa/wyrażenia pytające”
W ramach ćwiczenia spróbuj w komentarzu (poniżej lub na Facebooku) zadać mi jakieś pytanie. Aby Ci ułatwić to zadanie, poniżej zamieszczam listę różnych słów/zwrotów pytających, które możesz wykorzystać w pytaniach otwartych.
- à partir de quel âge – od jakiego wieku
- à quelle heure – o której godzinie
- avec qui – z kim
- combien – ile
- comment – jak
- dans quelle région – w jakim/którym regionie
- de qui – o kim
- de quoi – o czym
- d’où – skąd
- jusqu’à quand – do kiedy
- jusqu’à quelle heure – do której godziny
- où – gdzie
- par où – którędy
- pour quand – na kiedy
- pour qui – dla kogo
- pourquoi – dlaczego
- quand – kiedy
- que – co (w tym przypadku trzeba uważać – na końcu pytania to słowo zamieni się w quoi)
- quel, quelle, quels, quelles – jaki/który, jaka/która, jacy/którzy, jakie/które
- qui – kto
Oczywiście nie jest to lista wyczerpująca temat – jeszcze parę zwrotów pewnie by się znalazło, chociażby ze względu na bogactwo przyimków 😉 Co byś jeszcze dorzuciła?
Na koniec jeszcze dodatkowe ćwiczenia dla Ciebie:
- 3 ćwiczenia na stronie Lingolia
- ćwiczenie + sporo przykładów na françaisfacile.com
- 3 ćwiczenia dotyczące inwersji na podcastfrançaisfacile.com
- mnóstwo ćwiczeń na lepointdufle.net
Powodzenia! Bon courage ! W razie pytań lub wątpliwości pisz śmiało.
